Τριμερής πόρπη, Μακεδονία/Νάουσα. 19ος αιώνας. Ορείχαλκος, άργυρος, χυτός, συρματερός, επίχρυσος, ένθετα σμάλτα, Μήκος: 19 εκ, Πλάτος: 7,5εκ. Ορειχάλκινη πόρπη με αργυρά μέρη, τριμερής σε δύο τμήματα, λαχουρόσχημη, με έσω καμπτώμενες απολήξεις, η μια εκ των οποίων παρουσιάζει φθορά/αποκόλληση ρόδακα. Η ένωση των τμημάτων επιτυγχάνεται θηλύκι που καλύπτεται πίσω από το κεντρικό τμήμα, ενώ κάθετα στελέχη δημιουργούν το απαραίτητο πλαίσιο για την στερέωση σε δερμάτινη ή υφαντή ζώνη. Τα πλαϊνά επιμήκη μέρη, που είναι και τα μεγαλύτερα σε σχέση με το κεντρικό, καλύπτονται με λαβυρινθώδη φυτικό διάκοσμο, καμωμένο από εξαιρετικά λεπτοδουλεμένο έλασμα σε αλλεπάλληλα μοτίβα. Στην καμπτώμενη απόληξη έχει προσηλωθεί πολύλοβος, συρματερός ρόδακας, ο οποίος διακρίνεται για την εξαιρετική απόδοσή του, δείγμα άψογης τεχνικής εκτέλεσης, παρά το σχεδόν μικρογραφικό μέγεθός του. Στο υπόλοιπο μέρος, ακολουθώντας το ιδιαίτερο λαχουρόσχημο σχήμα του αντικειμένου, έλικες και βλαστοί, ανθοί και στήμονες, επίθετοι και εξέχοντες δημιουργούν ένα ολάνθιστο σύνολο που πλαισιώνει το κεντρικό τμήμα. Αυτό ορίζεται με επάλληλη σπείρα άστριφτου μετάλλου και περιβάλλει το εξαιρετικά εξέχον μαστοειδές μετάλλιο με προφανείς συμβολικές προεκτάσεις. Στην επιφάνειά του εκτείνεται μεγαλόπρεπα ένας ρόδακας με περισσότερα από δέκα, εξαιρετικά πολύπλοκα, πέταλα, καμωμένα από έναν δαίδαλο στριφτού σύρματος, όπου αντί για στήμονα τοποθετείται ένας ακόμη ρόδακας, σμάλτινος αυτήν την φορά, σε μια πρόσθετη προσπάθεια έξαρσης του συνόλου, αλλά και συνάμα εκζήτησης και επιμέλειας. Κατά την απαιτητική, με βυζαντινές καταβολές, τεχνική των περίκλειστων σμάλτων, στριφτό σύρμα δημιουργεί λεπτεπίλεπτα πλαίσια που φιλοξενούν σμάλτο υπόλευκου και κυανού χρώματος σε εναλλασσόμενα παιχνίδισματα. Τέλος, στην κορυφή του κεντρικού, σμάλτινου τμήματος ως απόλυτη κορύφωση, αντί για στήμονας, ακολουθεί ένας ακόμη ρόδακας, ο οποίος διακρίνεται για όλα τα άρτια τεχνικά χαρακτηριστικά του καίτοι σε μικροσκοπική κλίμακα. Ίχνη επιχρύσωσης καταμαρτυρούν την σωρευτική επιμέλεια του συνόλου. Τα δύο πλευρικά, κυκλικά μοτίβα μοιάζουν να πλαισιώνουν στενά το, επίσης κατάφορτο, κεντρικό τμήμα. Το τελευταίο καλύπτεται σε όλη του την επιφάνεια με ένα δαίδαλο φυτικών μοτίβων που δημιουργούν έναν πληθωρικό φυτικό κόσμο. Στο κέντρο, πολύλοβος ρόδακας επιστέφεται με στήμονα που αποτελεί στην ουσία διακριτό ρόδακα μικρογραφικών διαστάσεων και καταπληκτικής λεπτομέρειας. Πρόκειται για μια πόρπη που το σύνολο της επιφάνειάς της καλύπτεται με έναν κυκεώνα φυτικού κόσμου, καμωμένο στο σκληρό μέταλλο. Έχει χρησιμοποιηθεί η συρματερή σε άρτια τεχνική εκτέλεση, όπως και η τεχνική των περίκλειστων σμάλτων, ανακαλώντας αρχαιότερα πρότυπα. Η συγκεκριμένη πόρπη ανήκει σε σχήμα γνωστό και αγαπητό σε πολλές περιοχές της κεντρικής Μακεδονίας και ιδιαίτερα μεταξύ των αρχοντισσών της Νάουσας (πόρπη «κολάνια»), όπως δείχνει η συγγένειά του με καλά μελετημένα και χρονολογημένα παραδείγματα. Περιγραφή Χαρίλαος Ευ. Γουΐδης