Γεώργιος Σκαρλάτος, χειρόγραφο τέλη 18ου, αρχές 19ου αιώνα. Το έργο εκκλησιαστικού δικαίου «Νομικόν Εκκλησιαστικόν και Πολιτικόν» του Θεοφίλου Παπαφίλου επισκόπου Καμπανίας. Χειρόγραφο σε χαρτώο, διαστάσεων 21,5x15,5 εκ. 4 λ.φ., [10], 541 αριθμημένες σελίδες. Τρισέλιδος πίνακας περιεχομένων στην αρχή. Στη σελ. [5] αφιέρωση στον Θεόφιλο Παμφίλου «Προς τον πανιερότατον & θεοπρόβλητον άγιον Καμπανίας κύριον Θεόφιλο συγγραφέαν του νομικού τούδε συγγράμματος…» που υπογράφει ο γραφέας του χειρογράφου Γεώργιος Σκαρλάτος. Ο ογκώδης κώδικας διατηρεί την αρχική στάχωση, καλύμματα επενδυμένα με δέρμα που φέρει ίχνη εμπίεστης διακόσμησης και δύο ισχυρά λειτουργικά κλείστρα με μεταλλικά κοσμήματα από μπρούτζο (αστεροειδή ανθέμια). Εκτεταμένες φθορές εξωτερικά με απώλειες τμημάτων του δέρματος στα καλύμματα και τη ράχη. Εσωτερικά σε πολύ καλή κατάσταση. Επιμελημένα επίτιτλα κοσμήματα στη σελ. περιεχομένων και την πρώτη αριθμημένη σελίδα με κόκκινη, πράσινη και μαύρη μελάνη. Ιδιαίτερα επιμελημένα επίσης διακοσμημένα πρωτογράμματα με κόκκινη και σε ορισμένες περιπτώσεις με κόκκινη και πράσινη μελάνη. Το έργο «Νομικόν Εκκλησιαστικόν και Πολιτικόν» που συντάχθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα (π.1788) από τον Θεόφιλο Παμφίλου, προοριζόταν να συνδράμει το έργο των δικαστών των εκκλησιαστικών κριτηρίων που κατά την εποχή εκείνη εκδίκαζαν και τις υποθέσεις αστικού δικαίου των Χριστιανών. Ενώ το έργο ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές μέχρι και τα τέλη του 19ου αιώνα, τυπώθηκε για πρώτη φορά μόλις το 1887 (Κωνσταντινούπολη, Βασιλειάδης), ενώ μέχρι τότε κυκλοφορούσε μόνο σε χειρόγραφη μορφή, καθώς το Οικουμενικό Πατριαρχείο φέρεται να απαγόρευσε την έκδοσή του. Εκτός από τους εκκλησιαστικούς κανόνες, το έργο παρουσιάζει και την πολιτειακή νομοθεσία με βάση το Βυζαντινό Δίκαιο. Σύμφωνα με τον Χαρίση Πούλιο («Κατάλογος των εν τοις γράμμασι διαλαμψάντων Μακεδόνων από της καταλύσεως της βυζαντινής αυτοκρατορίας μέχρι της εθνεγερσίας»), ο Μακεδόνας λόγιος Γεώργιος Σκαρλάτος γεννήθηκε στη Ρεσίνα (Βρυσάκι) του Ρουμλουκίου (Καμπανία) Ημαθίας. Μετάφρασε από τα ιταλικά «περί τροφών», «περί ζώων ψυχής», «περί σελήνης οικουμένης» και από τα λατινικά τη «λογική» (Logica, 1745) του Γενουήνσιου (Antonio Genovesi). [Πηγές: Λιάκος Σ. Κ., «Η στάση του Θεοφίλου Καμπανίας σε εκκλησιαστικά ζητήματα της οθωμανικής περιόδου», Α.Π.Θ., 2021, σελ.40-41 / Γκίνης Δ., «Εισαγωγή. Στο Θεόφιλο Καμπανίας…», Θεσσαλονίκη, 1960).